Τα δημώδη

«Τα δημώδη»

Επιμέλεια: Αποστόλης Αρτινός

Παραγωγή: The Symptom Projects

Μουσείο Πανουργιά, Άμφισσα, 14 - 30 Σεπτεμβρίου, 2018.

Μουσείο Αγγελικής Χατζημιχάλη, Αθήνα, 19 Ιανουαρίου – 17 Μαρτίου, 2019.

   

                    

«Εν αρχή ην ο λόγος, ο προφορικός λόγος. Μια αφήγηση που περνά από στόμα σε στόμα, οι εκδοχές της, η διασπορά της. Ένα παλίμψηστο λόγου που διατρέχει πολλές πνοές κι αποθησαυρίζεται σ’ ένα αιθέριο πεδίο. Μια αφήγηση που συγκροτεί τον αφηγηματικό της πυρήνα και διασύρει τα σημεία του. Μια φασματική κειμενικότητα που αναδύεται στην πραγματικότητα των εκφορών της, αυτό το «από στόμα σε στόμα», και που διαγράφεται ως μια αλύσωση πάθους. Ο δημώδης λόγος δεν ανιχνεύεται στην αρχαιολογία των υπογραφών του, σε μοναδικές πηγές εκφοράς, μια τέτοια μοναδικότητα δεν υφίσταται στη δημώδη παράδοση, αλλά στην ευρύτητα των ακροάσεών του, στην ανταπόκρισή του. Είτε έχουμε να κάνουμε με το παραμύθι, είτε με το δημοτικό τραγούδι, αυτό εν τέλει που συγκροτεί το είναι αυτών των αφηγήσεων, τη διάδοση και διάσωσή τους, είναι αυτή η επιτελεστικότητα της επιθυμίας του άλλου…»

Αποστόλης Αρτινός

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες

Δημήτρης Αμελαδιώτης, Μαρίνα Βελησιώτη, Λυδία Δαμπασίνα, Βασίλης Ζωγράφος, Κωνσταντίνος Λαδιανός, Θεοδώρα Μαλάμου, Ειρήνη Μπαχλιτζανάκη, Απόστολος Ντελάκος, Μυρτώ Ξανθοπούλου, Νίκος Παπαδημητρίου, Βάσω Πλαβού, Χαρά Πιπερίδου, Νάνα Σαχίνη, Χριστίνα Σγουρομύτη, Μάρω Φασουλή, Διονύσης Χριστοφιλογιάννης.

           

Το βράδυ των εγκαινίων θα πραγματοποιηθούν μια σειρά επιτελεστικών δράσεων πάνω στο δημώδη λόγο: Στη performance «Ο Νεκρός Αδελφός», ο Δημήτρης Αμελαδιώτης, διασκευάζει την γνωστή δημώδη παραλλαγή ''Του Νεκρού Αδελφού'', που μιλά για την ομορφιά της ζωής. Ποικίλοι φωνητικοί και ρυθμικοί αυτοσχεδιασμοί θα προβλέψουν σε συγκινησιακές φορτίσεις και θα υμνήσουν την πηγαία αυτή σοφία της ζωής που γνωρίζει πως να γιορτάζει τις πίκρες και τις χαρές. H performance τελετουργείται συνοδείας πλέγματος που φέρει μεταλλικά και ξύλινα στοιχειά με τις ηχητικές τους επεμβάσεις. 

“Τραγούδια: Kids.”, της Φοίβης Γιάννίση . Η νεοελληνική λέξη "τραγούδι" προέρχεται από την αρχαιοελληνική "τραγωδία", σύνθετη από το τράγος+ωδή, ενώ η αγγλική "kid", παιδί, έχει ως αρχική έννοια το κατσικάκι. Η Αίγα, τα μικρά της, και η Αιγίδα, η ζωϊκή διάσταση της μητρότητας και η γεωγραφική μετακίνηση, είναι τα θέματα αυτής της περφόρμανς που βασίζεται σε μία έρευνα σε μαντρί Βλάχων κτηνοτρόφων της Θεσσαλίας και πρωτοπαρουσιάστηκε σε άλλη μορφή στην έκθεση που είχαν επιμεληθεί η Φοίβη Γιαννίση και η Ίρις Λυκουριώτη, με τίτλο “ΑΙΓΑΙ_Ω: Τα τραγούδια", στο Μουσείο Αγγελική Χατζημιχάλη, το 2015. 

Στο «Wind – chase via cyclical movement», η Χαράς Πιπερίδου, ανασύρει στίχους του Εκκλησιαστή (αιρετικού βιβλίου της Εβραϊκής Βίβλου και της χριστιανικής Παλαιάς Διαθήκης), μεταφράζοντάς τους σε έναν “συρφετό” κινήσεων με τελετουργική χροιά. Επαναλαμβανόμενες ενέργειες και αυτοσχεδιαστικοί και μη ήχοι αντηχούν την καθημερινότητα και εισέρχονται σε ένα δίκτυο συμβολισμού ερμηνεύοντας την υπαρξιακή και οντολογική σύνθεση και επιχειρώντας μία προσέγγιση της μυστικής δομής της ανθρώπινης μοίρας. Περφόρμανς: Χαρά Πιπερίδου και Σπύρος Βάρελης. Ήχος: Νίκος Βίττης. 

«Η παραλογή της Ζωγραφούς» του Μάριου Χατζηπροκοπίου βρέθηκε σε ένα ανέκδοτο χειρόγραφο του Νικολάου Γ. Πολίτη (1850-1921) μαζί με άλλες είκοσι τρεις αποκηρυγμένες «εκλογές από τα τραγούδια του ελληνικού λαού»: δημοτικά τραγούδια που εγείρουν ζητήματα ομοερωτικής επιθυμίας και πένθους και τα οποία ο πατέρας της ελληνικής Λαογραφίας είχε επιχειρήσει να αποσιωπήσει. Σε πείσμα του πατέρα, ο αποκληρωμένος του γιος Alexandro Jorge de Carvalho de Polites (1901-1996) μετέφρασε και διέδωσε τα άσματα του χειρογράφου ανά την υφήλιο. Οι περιπέτειες της Ζωγραφούς ακούγονται εδώ σε αντίστιξη με ένα από τα ποιήματα του ίδιου του Alexandro, φέρνοντας σε διάλογο το αρχείο του πατέρα με το αρχείο του γιου. Απόσπασμα: «Λουφάζει ο Γιάννος στα βυζά, σαν λαβωμένο αγρίμι/ κι η Ζωγραφού, η Παναγιά, στην αγκαλιά τον σφίγγει/ Πώς έν’ που τα νιογέννητα γλυκό χορταίνουν γάλα;/ έτσι κι ο Γιάννος βύζαινε του υγιού του το συχώριο». 

Κείμενα καταλόγου: Αποστόλης Αρτινός, Μαριεύη Μαστοράκη, Παντελής Μπουκάλας, Γιώργος Τζιρτζιλάκης.