the symptom projects : Ζωομορφισμοί

Παραδοσιακά ζωόμορφα κεραμικά από τη συλλογή του Αποστόλη Αρτινού

Οι «Ζωομορφισμοί» είναι μια έκθεση σύγχρονης τέχνης, αλλά μαζί και ιστορικών αντικειμένων, που διερευνά ό,τι σήμερα ονομάζεται στη σύγχρονη σκέψη «δυσφορία του είδους». Η αφετηρία θα είναι τα παραδοσιακά ζωόμορφα κεραμικά του ελλαδικού χώρου, που διεγείρουν παγανιστικές μνήμες και δοξασίες. Μια παραδοσιακή κανάτα που διαμορφώνεται με ζωόμορφα χαρακτηριστικά εξέρχεται της χρηστικής της φύσης κι αναλαμβάνει έναν άλλο ρόλο μέσα στην εμπειρία του καθημερινού. Μια παρόμοια διαταραχή κάνει και το ανθρώπινο υποκείμενο να εισάγει στο σωματικό εαυτό του ζωικές εκδηλώσεις πέραν του ανθρωπίνου. Μια διαταραχή διάνοιξης, που ποιητικοποιεί έναν άλλο εαυτό, ένα άλλο πεδίο εμπειρίας κι απόλαυσης.

Η σκηνή αυτής της εμπειρίας είναι μια αποκαλυπτική σκηνή, μια σκηνή που διανοίγει τις μορφές. Ένα πέρασμα των μορφών στο πεπρωμένο μιας υλικής τους εκδραμάτισης που δεν καταλήγει. Το παρόν μιας μορφής αναγνωρίζεται σ’ αυτές τις μεταβολές, στις παρελθούσες και στις μελλοντικές καταγραφές της. Η μορφή, καθίσταται έτσι, ένα πεδίο ρήξεων και μετασχηματισμών, αυτή η ίδια η διαλεκτική της ένταση μέσα στον ιστορικό χρόνο. Και απ’ την άλλη βέβαια η μορφική διέγερση έχει μια αρχέγονη μυθική καταγωγή, που υποστηρίζει το ρηξιγενή της χαρακτήρα. Εκεί που αναγνωρίζονται κι οι φρικώδεις μορφές της, όταν το μυθικό εκχέει το μάγμα του Πραγματικού πάνω στο ανάγλυφο των αισθητικών μας εκλεπτύνσεων. Οι ζωόμορφες εκδηλώσεις έχουν έναν χαρακτήρα προαισθητικό, γιατί ιχνογραφούν ένα αρχέγονο πεπρωμένο αλλά κι ένα ορίζοντα εκλάμψεων ποιητικών. Είναι σ’ αυτή την ένταση που διασαλεύεται η γλώσσα, και διανοίγονται οι οφθαλμοί στην κρυπτικότητα του Άλλου. Ο Άλλος δεν είναι εικόνα, δεν είναι γλώσσα, είναι μία σκιά του ορατού, αυτή η βουβότητα της μορφής του. Σ’ αυτή την ακρώρεια ας αναγνωρίσουμε γενναιόδωρα στη τέχνη τον απόηχο μίας ενέργειας, μιας ενέργειας μυθικής, που αποκαλύπτει τις μορφές διαυγάζοντες τες.

Τα έργα της έκθεσης υπομνηματίζουν έτσι, στη δική τους, μοναδική γλώσσα, πτυχές μιας σκηνής, που έρχεται από παλιά, απ’ τα μυθικά χρόνια, φθάνει στο φαντασιακό του μεσαίωνα, στις νυχτερινές εξάρσεις του ρομαντισμού, και μέχρι τις σύγχρονες σκοτεινές πτυχές της νεωτερικότητάς μας. Στο the cosmos according to Paul Valley, του Δημήτρη Αμελαδιώτη, απ’ ένα κοχύλι εξέρχονται και συναρθρώνονται οστά άλλων ζώων και πτηνών, ένα οστέινο εύρημα που επιδεικνύει την αλλότητά του ως μια ενότητα ποιητική. Στην εγκατάσταση Nails, του Γιώργου Τσεριώνη, εκτίθεται όλο το αιχμηρό περιβάλλον του ζωικού σε μια κλίμακα μεγέθους που θα μπορούσε και να επεκτείνεται στο άπειρο. Στο Fools without the ship του Πάνου Σκλαβενίτη, φωτογραφικά στιγμιότυπα από περφόρμανς, όπου παρελαύνουν διάφοροι ζωόμορφοι «τρελοί», από τη μυθολογία, τη λογοτεχνία και την ιστορία, αναφορές απ’ τον ρινόκερο του Ιονέσκο, μέχρι το όνειρο καλοκαιρινής νυκτός. Πάλιν η νύχτα. Μια άλλη βαλπούργεια ατμόσφαιρα ιχνογραφεί με το ζωγραφικό του έργο κι ο Δημήτρης Φραγκάκης, ένας διονυσιακός χορός, στο ομιχλώδες φως μιας αποκαλυπτικής στιγμής, όπου όλα φανερώνονται κι όλα συγχρόνως αποκρύπτονται. Παρόμοια ίχνη του απόκοσμου και στις ζωγραφικές της Αλίκης Παλάσκα, όπου φιγούρες παλαιών φωτογραφιών εκτρέπονται σ’ ένα νέο αποκαλυπτικό πεδίο, παρωδώντας το ακίνητο παρόν τους. Κι αυτή η φιγούρα στο Guilt #2, της Μάρως Μιχαλακάκου, από που να ’ρχεται; Τι να σημαίνει; τι υβρίδιο αχνοφαίνεται σ’ αυτή; σε ποιο χώρο; σε ποια διάσταση μυθική; ποια ζωή αναλαμβάνει το υποκείμενο της; Οι ταυτότητες που εκδηλώνονται εδώ είναι ταυτότητες που εκτρέπουν το υποκείμενό τους ξανά και ξανά. Η Σφίγγα του Δημήτρη Γκέτση, μισό ζώο και μισός άνθρωπος, ένα μυθικό αίνιγμα, μια ακόμη από-καλυπτική παρουσία. Κι ο Κένταυρος του Κωνσταντίνου Λαδιανού, ένα άλλο μεταιχμιακό πλάσμα όπως σαρκώθηκε στα μυθικά χρόνια. Στο Look at Yourself , του Χρήστου Δεληδήμου, ένα ανθρώπινο προσωπείο που φέρει πάνω του το τρίχωμα ενός ζώου, μια αποκρουστική εικόνα, αλλά και μια εικόνα συμφιλίωσης, οι τρίχες είναι απ’ το κατοικίδιο του καλλιτέχνη. Στο έργο Expectations, του Αντώνη Μιχαηλίδη, η τελετουργική αφρικανική μάσκα εκδηλώνει το μυθικό της εύρος στα σημεία ενός απομαγευμένου παρόντος. Στο New Body ΙΙ, του Γιώργου Παπαφίγκου, μια αυτοσχέδια κατασκευή που προέρχεται απ’ την αισθητική του ιατροτεχνολογικού περιβάλλοντος μορφοποιεί μια δυσμορφική παρουσία, ένα υβρίδιο εαυτού που βρίσκει, σ’ αυτό το τεχνοφασιακό του ενδιαίτημα τη προνομία μιας μοναδικής του εκδήλωσης. Απ’ το ίδιο περιβάλλον μοιάζει να έρχεται και το έργο Symbols Shatter, του Κωνσταντίνου Λιανού, ένα απορφανισμένο λείψανο που μαρτυρά τη δισυπόστατη καταγωγή του, αυτή τη βιογενετική του διαθεσιμότητα.

Στην έκθεση θα εκτίθεται και μια σειρά ζωόμορφων κανατιών απ’ την συλλογή παραδοσιακών κεραμικών του Αποστόλη Αρτινού.

Συμμετέχοντες καλλιτέχνες

Δημήτρης Αμελαδιώτης